Prawidłowe wypowiedzenie kredytu wymaga doręczenia kredytobiorcy przez Bank oświadczenia o rozwiązaniu umowy. W praktyce bardzo często zdarza się, że kredytobiorcy kwestionują skuteczność wypowiedzenia, powołując się m.in. na brak jego osobistego odbioru lub nieaktualność adresu, na który zostało skierowane.

Niepodjęcie przesyłki przez kredytobiorcę - dwukrotne awizowanie

Co do zasady, w przypadku niepodjęcia przez kredytobiorcę przesyłki zawierającej oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu, o ile została ona skierowana na właściwy adres (tj. przede wszystkim adres podany w umowie kredytu), sądy przyjmują skuteczność dokonanego doręczenia.

„Biorąc pod uwagę, że z przedstawionego do akt dokumentu (kserokopii zwróconej przesyłki) wynika, że zwrot korespondencji nie nastąpił w związku z błędnym adresem, tylko z uwagi na jej niepodjęcie, mimo powiadomienia adresata o takiej możliwości, Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw, by uznać, że nie doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy. Zdaniem Sądu meriti, niemożność doręczenia przesyłki pod adres wskazany przez osobę zobowiązaną, wiąże się z ryzykiem dla tej osoby. Niewątpliwie w skrzynce odbiorczej pozwanej pozostawiono dokument w postaci awizo pocztowego, z którego wynikał obowiązek odebrania niniejszej przesyłki. Zatem nawet w przypadku niemożności odebrania jej w terminie, pozwana mogła podjąć starania celem uzyskania od banku informacji o treści kierowanej do niej poleconej korespondencji, czego jednak nie uczyniła. W tej sytuacji, Sąd Okręgowy przyjął domniemanie, że pozwana dowiedziała się o treści skierowanego do niej oświadczenia woli. Jak bowiem stanowi art. 61 § 1 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. W przeciwnym razie, istniałaby możliwość uniknięcia odpowiedzialności osób zobowiązanych wobec kredytodawcy przez unikanie odbioru korespondencji i uniemożliwienie wypowiedzenia umowy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 17 lipca 2020 r., V ACa 169/20).”

Przykład

W związku z brakiem terminowego regulowania wpłat przez kredytobiorcę, bank wezwał go do zapłaty zadłużenia, informując o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia w terminie 14 dni roboczych. Wezwanie zostało skierowane na adres kredytobiorcy podany przy zawieraniu umowy kredytowej. Pomimo prawidłowego podwójnego awizowania, przesyłka nie została podjęta przez kredytobiorcę w terminie i została zwrócona nadawcy. Wobec braku dokonania zapłaty, bank wypowiedział kredytobiorcy umowę kredytu. Pismo banku nie zostało podjęte przez kredytobiorcę w terminie i zostało zwrócone nadawcy.

Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu będzie skuteczne, gdyż zostało doręczone kredytobiorcy na adres podany przez niego przy zawieraniu umowy kredytu.

Nieaktualny adres kredytobiorcy

Wypowiedzenie umowy kredytu uznaje się za skutecznie doręczone nawet wówczas, gdy podany przez kredytobiorcę adres okaże się nieaktualny (np. w związku ze zmianą przez niego miejsca zamieszkania) - por. jednak "Wypowiedzenie umowy kredytu - najczęstsze błędy (V)".

„Tym niemniej, w świetle punktu 34 umowy oraz § 44 regulaminu, biorąca pożyczkę zobowiązała się do informowania powódki o zmianie adresu i - zdaniem sądu - to pozwaną obciążały skutki niewywiązania się z tego obowiązku. O tym, że miała ona świadomość konieczności podania nowego adresu, świadczył fakt dokonania aktualizacji danych, co uczyniła 22 lipca 2019 r. Wysyłając wcześniejszą korespondencję na jedyny znany adres, pożyczkodawca dał pozwanej wystarczającą możliwość zapoznania się ze złożonymi oświadczeniami (art. 61 § 1 k.c.). Brak faktycznego zapoznania się pozwanej z treścią tych oświadczeń był więc wyłącznie jej winą. Uznanie skuteczności tych doręczeń nie wynikało przy tym z art. 139 § 1 k.p.c., który ma zastosowanie w postępowaniu sądowym. Przyjęcie stanowiska prezentowanego przez stronę pozwaną prowadziłoby do trudnej do zaakceptowania sytuacji, w której pożyczkobiorca mógłby zmienić adres zamieszkania i nie poinformować o tym pożyczkodawcy, a ten nie miałby możliwości skutecznego wypowiedzenia umowy (por. wyrok Sądu Rejonowego w Grudziądzu z dnia 14 stycznia 2021 r., I C 800/20).”

Przykład

Kredytobiorca nie zapłacił rat kredytu, których suma przekroczyła dwa okresy płatności. W związku z powyższym bank wezwał go do zapłaty zaległości w terminie 14 dni roboczych. Wobec bezskutecznego upływu zakreślonego terminu, bank wypowiedział kredytobiorcy umowę z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia. W pismach wzywających do zapłaty kredytobiorca został poinformowany o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Korespondencja do kredytobiorcy była kierowana na adres wskazany w umowie kredytu. Wypowiedzenie umowy wróciło do banku z adnotacją "adres nieaktualny".

Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu zostanie uznane za skutecznie doręczone ze względu na skierowanie go na ostatni podany przez kredytobiorcę adres.

Doręczenie wypowiedzenia dorosłemu domownikowi

Sądy przyjmują także zazwyczaj skuteczność doręczenia w sytuacji, gdy korespondencja jest odbierana przez dorosłych domowników zamieszkujących wraz z kredytobiorcą.

„(…). W tym wypadku pismo zawierające oświadczenie banku o wypowiedzeniu umowy o kredyt odebrała zamieszkała z powodem, jego konkubina I. K. Z treści pozwu datowanego na 14 lipca 2015 r. wynika, że powód zapoznał się z treścią wypowiedzenia, a więc doszło ono do niego w taki sposób, że mógł zapoznać się z jego treścią (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 11 czerwca 2019 r., V ACa 495/18)”.

Przykład

Pismo zawierające wypowiedzenie umowy kredytu zostało wysłane do kredytobiorcy na adres zamieszkania podany w umowie. Oświadczenie banku odebrał domownik kredytobiorcy – jego konkubina (sam kredytobiorca przebywał w zakładzie karnym).

Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu będzie traktowane jako skuteczne, mając na uwadze doręczenie go w taki sposób, który umożliwiał kredytobiorcy zapoznanie się z jego treścią (ze względu na możliwość przekazania kredytobiorcy pisma przez konkubinę).

Sytuacje nietypowe, w których stwierdzano brak skuteczności doręczenia wypowiedzenia

Kilka adresów kredytobiorcy

W orzecznictwie sądowym uznawano natomiast nieskuteczność doręczenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu m.in. w sytuacji, gdy korespondencja zostawała zwrócona Bankowi z adnotacją "adresat wyprowadził się", a Bank odstępował od doręczenia kredytobiorcy przesyłki pod innym, znanym sobie (z umowy kredytu) adresem, co do którego można było spodziewać się, że jest adresem zamieszkania kredytobiorcy (por. wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 10 marca 2014 r., I C 2342/12).

Przykład

Kredytobiorca podał przy zawieraniu umowy kredytu dwa adresy do doręczeń (A i B). Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu zostało skierowane przez bank na adres kredytobiorcy A, skąd wróciło z adnotacją „Adresat wyprowadził się”. Bank odstąpił od wysłania wypowiedzenia pod drugi z adresów, którym dysponował, i pod którym rzeczywiście zamieszkiwał kredytobiorca.

Wypowiedzenie umowy kredytu zostanie uznane za bezskuteczne wobec rezygnacji przez bank z doręczenia go pod drugim ze znanych adresów.

Zmiana danych klienta, niedokładny adres

Za nieprawidłową uznawano także praktykę polegającą na wysłaniu wypowiedzenia umowy kredytu na adres inny niż wynikający z umowy kredytu, ustalony w oparciu o wydruk historycznych zmian danych klienta. W szczególności sąd rozpoznający jedną ze spraw zwrócił uwagę na brak możliwości określenia na podstawie przedstawionego wydruku, kiedy, przez kogo i w szczególności na jakiej podstawie wprowadzono nowy adres kredytobiorcy. Z wydruku historycznych zmian danych klienta nie wynikało także, zdaniem sądu, w jakiej dacie i na jakiej podstawie wprowadzony został nowy adres klienta. Stwierdzając bezskuteczność dokonanego doręczenia, sąd wziął pod uwagę treść pisma Komisariatu Policji, z którego wynikało, że pod wskazanym adresem, gdzie skierowano przesyłkę, znajdowało się około 10 mieszkań. Tym samym adres ten bez podanego numeru lokalu był adresem niedokładnym, co wyłączało przyjęcie skuteczności doręczenia. Powyższe dotyczyło przypadku, gdy wysłana przesyłka powróciła do banku jako niepodjęta w terminie, po dwukrotnym awizowaniu (por. wyrok Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z dnia 18 października 2019 r., III C 1513/16).