"Ustawowe ograniczenia" przy egzekucji z rachunku bankowego
30 IX 2013, 16:44:00
Powracam do tematu dotyczącego zakresu egzekucji prowadzonej z rachunku bankowego.
Jak wskazałem w opinii zamieszczonej na stronach Kancelarii, jedynym ograniczeniem egzekucji z rachunku bankowego jest wyłączenie określonych kwot spod zajęcia wskazane w art. 54 Prawa bankowego.
Zgodnie z tym przepisem, środki pieniężne znajdujące się na rachunkach oszczędnościowych, rachunkach oszczędnościowo-rozliczeniowych oraz rachunkach terminowych lokat oszczędnościowych jednej osoby, niezależnie od liczby zawartych umów, są wolne od zajęcia na podstawie sądowego lub administracyjnego tytułu wykonawczego do wysokości trzykrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, bez wypłat nagród z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za okres bezpośrednio poprzedzający dzień wystawienia tytułu wykonawczego.
Oznacza to, że środki wpływające na zajęty rachunek, będą zwolnione od zajęcia jedynie do wysokości trzykrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, bez wypłat nagród z zysku. Będzie tak nawet wówczas, gdy kwoty znajdujące się na rachunku będą pochodziły z wynagrodzenia za pracę, emerytury lub renty. Ograniczenia egzekucyjne określone w przepisach prawa pracy oraz ubezpieczeń społecznych nie mają bowiem zastosowania do sum zdeponowanych na rachunkach bankowych, gdyż wyłącza je przepis szczególny jakim jest art. 54 Prawa bankowego.
Co ciekawe, zdarzają się jednak komornicy, którzy nakazują uwzględnianie tych ograniczeń. I to nie na skutek wniosku złożonego przez dłużnika, ale niejako „z urzędu”, przy dokonaniu pierwszej czynności egzekucyjnej jaką jest zajęcie rachunku.
Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Raciborzu pisze np. tak: „na mocy art. 889 i 890 k.p.c. zawiadamiam, że wierzytelność pieniężna dłużnika wynikająca z posiadania rachunku bankowego zostaje zajęta do wysokości wymienionej wyżej sumy z uwzględnieniem ograniczeń ustawowych, w szczególności alimentów, świadczeń rodzinnych i innych świadczeń socjalnych wpływających z opieki społecznej (art. 833 § 6 k.p.c.). Wolna od zajęcia jest również kwota najniższego wynagrodzenia za prace, zlecenie i inne powtarzające się (art. 87 k.p. oraz art. 833 § 2 k.p.c.), a także kwoty wpływające na rachunek jako wolne od zajęcia po wykonaniu potrącenia przez pracodawcę”.
Czy komornik może dokonać zajęcia, które będzie uwzględniało „ograniczenia ustawowe”? Wydaje się, że nie ma ku temu przeszkód. W końcu zgodnie z art. 889 § 1 pkt 1 k.p.c. zakazuje się dokonywania wypłat z zajętego rachunku, do wysokości zajęcia, ale tylko bez zgody komornika. Jeżeli zatem komornik wyraża taką zgodę, i to już przy wszczęciu egzekucji, to nie ma podstaw, by jej nie respektować.
W odniesieniu do środków z tytułu wynagrodzenia za pracę, które wpłyną na zajęty rachunek, będzie to miało następujący skutek: dłużnik – posiadacz rachunku będzie mógł nimi dysponować w całości, bez ograniczeń, o ile tylko będą one wolne od zajęcia w związku z wcześniejszym dokonaniem potrącenia przez pracodawcę. Środki, które zostaną pobrane przez posiadacza rachunku, nie umniejszą tzw. kwoty wolnej od zajęcia, gdyż nie będą one w ogóle podlegały zajęciu.
Zagadką pozostaje jedynie, jak z tego rodzaju zajęciem poradzi sobie bank. To na nim spocznie bowiem obowiązek ustalenia źródła środków, które wpłyną na egzekwowany rachunek, a to może się często okazać bardzo trudne.
