Pomoc prawna z urzędu

Ustawową przesłanką ustanowienia adwokata lub radcy prawnego dla strony jest potrzeba udziału w sprawie takiego pełnomocnika (art. 117 § 5 k.p.c).  Kancelaria oferuje pomoc prawną w sporządzeniu wniosku o ustanowienie pomocy prawnej z urzędu (por. zakładka „Cennik”).

Oceny, czy taka potrzeba zachodzi Sąd dokonuje biorąc pod uwagę zarówno przymioty osobiste strony, a szczególnie jej nieporadność w formułowaniu żądań i przedstawianiu okoliczności faktycznych sprawy, jak i charakter samej sprawy, jej ewentualne zawiłości i konieczność prowadzenia wielowątkowego postępowania dowodowego oraz rozważenia skomplikowanych zagadnień prawnych (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 24 sierpnia 2012 r., I ACz 548/12).

Poniżej przedstawiam uzasadnienie postanowienia Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 24 sierpnia 2012 r., w którym podano okoliczności przemawiające za koniecznością ustanowienia pełnomocnika z urzędu.

„Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy oddalił wniosek pozwanego o ustanowienie dla niego pełnomocnika z urzędu, na podstawie art. 117 § 5 k.p.c.
W ocenie Sądu, pozwany jest w stanie sam poradzić sobie w prowadzeniu niniejszego procesu, na co wskazują podejmowane przez niego czynności w przedmiotowej sprawie. Pozwany w odpowiedzi na pozew wyartykułował swoje stanowisko, przedstawił motywy swojego działania. Nie jest osobą nieporadną, czy też niezdolną do podejmowania prawidłowych czynności procesowych.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy uznał, iż nie ma potrzeby ustanowienia dla pozwanego pełnomocnika z urzędu.

Od powyższego postanowienia zażalenie wniósł pozwany, zarzucając naruszenie art. 117 § 5 k.p.c. poprzez uznanie, że nie zachodzą okoliczności świadczące o konieczności udziału w sprawie radcy prawnego.

Wskazując na powyższe domagał się zmiany zaskarżonego postanowienia i ustanowienia dla niego pełnomocnika z urzędu w osobie radcy prawnego K. J. z Kancelarii Radcy Prawnego w I.

Skarżący podniósł, iż z uwagi na znaczną wartość przedmiotu sporu, rozstrzygnięcie wydane w przedmiotowej sprawie będzie miało zasadnicze znaczenie dla jego sytuacji finansowej. W celu zaspokojenia ewentualnego roszczenia powodów zmuszony będzie sprzedać część odziedziczonego majątku, a przede wszystkim mieszkanie w którym zamieszkuje.
Ponadto podał, iż dotychczasowe pisma procesowe w sprawie sporządzane były przez profesjonalnego pełnomocnika w ramach pomocy prawnej, na którą w odniesieniu do pomocy świadczonej przez całe postępowanie sądowe, go nie stać. Nie posiada on wiedzy prawniczej, by samodzielnie prowadzić proces. 

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie pozwanego zasługuje na uwzględnienie.

Ustawową przesłanką ustanowienia adwokata lub radcy prawnego dla strony jest potrzeba udziału w sprawie takiego pełnomocnika (art. 117 § 5 k.p.c). Oceny, czy taka potrzeba zachodzi Sąd dokonuje biorąc pod uwagę zarówno przymioty osobiste strony, a szczególnie jej nieporadność w formułowaniu żądań i przedstawianiu okoliczności faktycznych sprawy, jak i charakter samej sprawy, jej ewentualne zawiłości i konieczność prowadzenia wielowątkowego postępowania dowodowego oraz rozważenia skomplikowanych zagadnień prawnych.

W okolicznościach niniejszej sprawy nie można podzielić oceny Sądu Okręgowego, że powyżej wymienione przesłanki nie występują.

Z akt sprawy wynika, iż pozwany prawidłowo dotychczas redagował pisma procesowe w sprawie, składał pisemne wnioski i środek zaskarżenia. Wg twierdzeń pozwanego pisma te sporządzał mu profesjonalny pełnomocnik w ramach pomocy prawnej na którą było go stać tylko w takim zakresie.
Powództwo o zachowek wiąże się często z przeprowadzeniem wielowątkowego postępowania dowodowego i aktywnym udziałem stron w procesie. Sprawy te dotyczą sfery majątkowej stron, przez co ich przebieg niejednokrotnie jest skomplikowany, wymagający wiedzy fachowej.

Z tych też względów Sąd Apelacyjny uznał, że zachodzą uzasadnione podstawy, by w niniejszej sprawie pozwany mógł korzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika na koszt Skarbu Państwa, co skutkowało koniecznością zmiany zaskarżonego postanowienia i orzeczeniem, jak w sentencji postanowienia na podstawie art. 386 § 1 k.p.c w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.”