Brak RRSO w porozumieniu restrukturyzacyjnym z bankiem a sankcja kredytu darmowego – realna szansa dla konsumenta

Restrukturyzacja zadłużenia z bankiem często postrzegana jest jako rozwiązanie polubowne i korzystne – pozwala uporządkować spłatę zobowiązań i uniknąć egzekucji komorniczej. W praktyce jednak banki w umowach ugód lub porozumień restrukturyzacyjnych nie zawsze przestrzegają wszystkich wymogów ustawy o kredycie konsumenckim. Jednym z częstych naruszeń jest brak podania rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO).

Taki brak – choć pozornie drobny – może mieć poważne skutki prawne, ponieważ otwiera konsumentowi drogę do zastosowania sankcji kredytu darmowego (SKD), o której mowa w art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim.

Czym jest sankcja kredytu darmowego (SKD)?

Zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy, jeśli kredytodawca nie dopełni obowiązków informacyjnych wobec konsumenta – np. nie poda RRSO, nie wskaże pełnych kosztów kredytu lub nie określi zasad wcześniejszej spłaty – konsument może zwrócić jedynie kapitał kredytu, bez żadnych odsetek i opłat.

W praktyce oznacza to, że:

  • kredyt staje się „darmowy” – bez kosztów i prowizji,
  • konsument może domagać się zwrotu już zapłaconych odsetek i opłat,
  • bank traci prawo do naliczania dalszych kosztów.

Brak RRSO w ugodzie restrukturyzacyjnej – naruszenie obowiązków banku

Zgodnie z art. 33 ustawy o kredycie konsumenckim umowa o kredyt konsumencki przewidująca odroczenie płatności lub zmianę sposobu spłaty w przypadku gdy konsument jest w zwłoce w związku ze spłatą zadłużenia wynikającego z umowy o kredyt, powinna określać m.in. rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia.

W piśmiennictwie prawniczym przyjmuje się, że:

„Jeżeli kredytodawca naruszył dyspozycję art. 33, można zastosować wobec niego sankcję kredytu darmowego przewidzianą w art. 45 (por. T. Czech [w:] Kredyt konsumencki. Komentarz, wyd. IV, LEX/el. 2025, art. 33, taż 15)”.

Oznacza to, że brak RRSO lub niepełne dane o kosztach kredytu w takiej ugodzie uzasadniają zastosowanie sankcji kredytu darmowego.

A couple diligently reviews their finances using a calculator and documents at home.

Korzyści dla konsumenta ze złożenia oświadczenia o SKD

Skorzystanie z sankcji kredytu darmowego może przynieść konsumentowi wymierne korzyści finansowe:

  • zwrot zapłaconych odsetek i kosztów,
  • zatrzymanie dalszego naliczania odsetek,
  • realne obniżenie całkowitej kwoty do zapłaty,
  • możliwość zaliczenia dotychczasowych wpłat na poczet kapitału.

Co istotne, nawet jeśli bank odrzuci reklamację, konsument może dochodzić swoich praw przed sądem. W postępowaniu sądowym istnieje szansa na potwierdzenie skuteczności złożonego oświadczenia i uzyskanie pełnego rozliczenia z bankiem.

Dlaczego warto skorzystać z pomocy kancelarii z doświadczeniem w sprawach bankowych

Postępowania dotyczące sankcji kredytu darmowego wymagają znajomości zarówno ustawy o kredycie konsumenckim, jak i orzecznictwa sądów powszechnych oraz TSUE.
Kancelaria z doświadczeniem w sprawach bankowych potrafi:

  • prawidłowo przeanalizować umowę i ugodę restrukturyzacyjną,
  • wskazać konkretne naruszenia ustawowe,
  • przygotować skuteczne oświadczenie o skorzystaniu z SKD,
  • poprowadzić sprawę sądową do uzyskania pełnego zwrotu nienależnych świadczeń.

Dzięki temu konsument nie tylko odzyskuje pieniądze, ale też zyskuje pewność prawną, że jego zobowiązanie zostało rozliczone zgodnie z prawem.

A group of professionals discussing business strategies at a table indoors.

Podsumowanie

Brak RRSO w porozumieniu restrukturyzacyjnym z bankiem może być poważnym naruszeniem prawa. W takiej sytuacji konsument ma pełne prawo do skorzystania z sankcji kredytu darmowego i domagania się zwrotu nienależnie zapłaconych kosztów.
Jednak aby skutecznie zrealizować to uprawnienie, warto powierzyć sprawę kancelarii specjalizującej się w sporach z bankami, która potrafi precyzyjnie ocenić ryzyko, przygotować dokumentację i reprezentować klienta w sądzie.