« powrót
Ugody w sprawach kredytów frankowych. Na co zwrócić uwagę?
24 I 2022, 09:16:00

W dzisiejszym wpisie postaram się wskazać na najważniejsze kwestie związane z zawarciem ewentualnej ugody z bankiem w sprawie przewalutowania kredytu frankowego (kredytu denominowanego do franka).

Na wstępie zaznaczę jednak, że na chwilę obecną warunki proponowane przez banki nie są korzystne dla kredytobiorców i nie skłaniają do zawierania tego rodzaju ugód.




Najważniejsze dokumenty

Oprócz samego projektu ugody, z pewnością najważniejszymi dokumentami, na które powinniśmy zwrócić uwagę, będą: 1) zestawienie stanowiące podstawę ustalenia pozostałej do spłaty kwoty kredytu, 2) symulacja dla kredytu ze zmienną stopą procentową i stałą stopą procentową, po zawarciu ugody, jak również 3) informacja o sytuacji kredytobiorcy.


Projekt ugody

Projekt ugody zawiera zazwyczaj postanowienia, które można pogrupować na następujące kategorie:

1) postanowienia (zawarte zwykle w preambule) wskazujące na fakt udzielenia kredytu, a także możliwość zakwestionowania jego zapisów ze względu na przepisy o niedozwolonych postanowieniach umownych,

2) postanowienia określające charakter udzielonego kredytu, jego wysokość (z rozbiciem na kapitał, odsetki, koszty),

3) postanowienia przewidujące przewalutowanie kredytu na złote polskie,

4) postanowienia określające warunki udzielenia kredytu złotowego oraz rozliczenie dotychczasowych spłat kredytu udzielonego na podstawie umowy na poczet kredytu w złotych,

5) postanowienia określające aktualną wysokość zadłużenia kredytobiorcy (po przeliczeniu na złote) wraz z określeniem kwoty zadłużenia, która będzie podlegała umorzeniu.


Wysokość zadłużenia po przewalutowaniu

Dla oceny skutków zawartej ugody najważniejsze znaczenie będzie miało określenie aktualnej wysokości zobowiązania wobec banku (po przeliczeniu na złote). Powyższe umożliwi bowiem m.in. porównanie sytuacji kredytobiorcy wynikającej z zawarcia ugody z tą, jaka miałaby miejsce po skutecznym przeprowadzeniu postępowania sądowego w sprawie o stwierdzenie nieważności umowy kredytu. W tym zakresie można się już nawet pokusić o szczegółowe kalkulacje. Niestety, banki nie określają na ogół wprost (kwotowo) korzyści, jaką kredytobiorca mógłby osiągnąć, wytaczając powództwo przeciwko bankowi.

Powyższe może budzić wątpliwości co do zgodności warunków proponowanych ugód z Dyrektywą Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. W orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości podkreśla się bowiem, że konsument może zrezygnować z powoływania się na abuzywny charakter klauzuli w ramach umowy odnowienia zobowiązania (czyli pozasądowo), w której odstępuje od dochodzenia roszczeń będących konsekwencją stwierdzenia abuzywności klauzuli tylko wówczas, gdy odstąpienie to jest oparte na dobrowolnej i świadomej zgodzie, a więc w chwili tego odstąpienia konsument był świadomy niewiążącego charakteru klauzuli i wynikających z niego konsekwencji (por. wyrok z dnia 9 lipca 2020 r., C-452/18, XZ, pkt 28-29). Podobnie strony umowy mogą zmienić klauzulę, eliminując jej abuzywny charakter, jeżeli, po pierwsze, odstąpienie przez konsumenta od powołania się na abuzywność klauzuli wynika z jego wolnej i świadomej zgody - tj. przy uzgadnianiu tej zmiany był świadomy niewiążącego charakteru tego warunku i wynikających z niego konsekwencji - i, po drugie, nowa klauzula nie jest abuzywna (por. wyrok z dnia 29 kwietnia 2021 r., C-19/20, I.W. i R.W., pkt 49, 59).

Czy konsument jest świadomy wszystkich konsekwencji wynikających z odstąpienia przez niego od dochodzenia roszczeń będących wynikiem stwierdzenia abuzywności klauzuli w sytuacji, gdy bank nie informuje go wprost o korzyściach, jakie mógłby on osiągnąć przeprowadzając sprawę sądową? Moim zdaniem, nie.

Z wyliczeń Kancelarii wynika, że sposób przeliczenia kredytu walutowego na złote nie jest korzystny dla kredytobiorców. Istnieją także dość ograniczone możliwości dalszego negocjowania wysokości sum zaproponowanych przez bank. Wszystko powyższe prowadzi do wniosku, że zdecydowanie bardziej efektywnym i korzystnym dla klientów sposobem poradzenia sobie z toksycznym zobowiązaniem kredytowym, jest na chwilę obecną przeprowadzenie postępowania sądowego.


Zmiana wysokości oprocentowania

Jeżeli kredyt ma być dalej spłacany przez znaczny okres czasu (np. kolejne 10 lat), to oczywiście znaczenie będzie miał także sposób określenia oprocentowania kredytu złotowego.

W tym zakresie banki proponują zazwyczaj dwa warianty oprocentowania:

1) oprocentowanie zmienne z wykorzystaniem wskaźnika WIBOR 3M,

2) oprocentowanie zmienne z wykorzystaniem stałej stopy procentowej przez okres pierwszych 5 lat i wskaźnika WIBOR 3M w pozostałym okresie kredytowania.

Drugie z oferowanych rozwiązań jest z pewnością bezpieczniejsze dla kredytobiorcy (pozwala na zminimalizowanie ryzyka związanego z możliwym wzrostem wskaźnika WIBOR), wiąże się jednak z wyższym całkowitym kosztem kredytu. Oczywiście, w przypadku, gdyby doszło do drastycznego wzrostu stóp procentowych, oprocentowanie zmienne z wykorzystaniem stałej stopy procentowej sumarycznie może okazać się i tak tańsze.

To zresztą jedno z bardziej znaczących ryzyk, jakie wiążą się z zawarciem ugody w sprawie przewalutowania kredytu frankowego. Uwalniając się od drogiego franka, kredytobiorca może bowiem znaleźć się w sytuacji, gdy jego kredyt złotowy zacznie w najbliższym czasie bardzo szybko i w sposób nie do końca możliwy do przewidzenia drożeć. W ciągu ostatnich 6 miesięcy NBP podnosił stopy procentowe już 4 razy (z poziomu 0, 50 p.p. do poziomu 2,25 p.p.). Jest przy tym bardzo prawdopodobne, że w związku z wysokim poziomem inflacji, w najbliższych miesiącach nastąpią kolejne podwyżki stóp procentowych, które przełożą się na zwiększenie kosztów obsługi kredytów złotowych.


Informacja o sytuacji kredytobiorcy

Jednym z najciekawszych i dających najwięcej do myślenia dokumentów jest jednak tzw. informacja o sytuacji kredytobiorcy.

Z jej treści da się bowiem zazwyczaj wyczytać, że postanowienia umowne dotyczące zasad ustalania kursu waluty, ryzyka walutowego oraz zasad denominacji lub indeksacji mogą zostać uznane za tzw. niedozwolone postanowienia umowne. Co więcej, z dokumentu takiego dowiemy się, że przed sądami polskimi toczą się postępowania z powództw kredytobiorców przeciwko bankom, w ramach których są podnoszone zarzuty istnienia w umowach kredytowych frankowych klauzul abuzywnych (niedozwolonych) lub zarzuty nieważności tych umów. Banki wskazują przy tym, że dotychczas zapadały różne rozstrzygnięcia tych sporów, pomijając jednak całkowicie fakt ukształtowania się obecnie bardzo korzystnego dla frankowiczów orzecznictwa sądowego.

Moim zdaniem, jest to wyraźne nadużycie i próba wywołania u kredytobiorcy błędnego przeświadczenia co do wysokiego ryzyka związanego z możliwym wytoczeniem powództwa przeciwko bankowi. Powyższemu przeczą natomiast ostatnie statystyki, według których ok. 90% wytaczanych obecnie przez frankowiczów powództw, kończy się uwzględnieniem ich żądań.

Orzecznictwo w tych sprawach, w początkowym okresie (np. w latach 2014-2018) rzeczywiście było bardzo zróżnicowane. Od czasów słynnego wyroku w sprawie Państwa Dziubaków (Kamil Dziubak i Justyna Dziubak przeciwko Raiffeisen Bank International AG, prowadzący działalność w Polsce w formie oddziału pod nazwą Raiffeisen Bank International AG Oddział w Polsce, Anciennement Raiffeisen Bank Polska SA, Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 3 października 2019 r., c-260/18), sytuacja uległa jednak diametralnej zmianie na korzyść kredytobiorców. Sytuacje, w których sądy stwierdzają nieważność umów kredytowych stały się praktycznie codziennością.

Spore wątpliwości budzą także stwierdzenia zawarte w informacji przedstawianej klientom, zgodnie z którymi bank może zdecydować się na dochodzenie od kredytobiorcy zapłaty wynagrodzenia z tytułu korzystania z wypłaconej kwoty kredytu (w przypadku wygrania przez kredytobiorcę sprawy sądowej). Powyższe sugeruje bowiem, że jest to uprawnienie banku wynikające wprost z przepisów prawa. Na chwilę obecną brak jest natomiast jednolitego orzecznictwa sądowego, które by taką ewentualność dopuszczało. W związku z powyższym przysługiwanie bankowi tego rodzaju roszczenia pozostaje jak na razie w sferze „myślenia życzeniowego” instytucji kredytowych.


Podsumowanie

Podsumowując, najważniejsze elementy, na jakie należałoby zwrócić uwagę analizując projekt ugody w sprawie kredytu frankowego, to sposób przeliczenia kredytu frankowego na złote, a także wysokość zaproponowanego oprocentowania, opartego na stawce WIBOR.

W celu podjęcia racjonalnej decyzji co do sposobu dochodzenia swoich roszczeń względem banku, należałoby jednak przede wszystkim dokonać porównania korzyści wynikających z faktu zawarcia ugody, z tymi, które kredytobiorca mógłby uzyskać wytaczając przeciwko bankowi sprawę o unieważnienie umowy kredytu. W tym zakresie dane zawarte w projektach ugód będą jednak mało pomocne, gdyż brak jest w nich tego rodzaju symulacji (zapewne nieprzypadkowo). W związku z powyższym rekomendowanym rozwiązaniem będzie nawiązanie kontaktu z profesjonalnym pełnomocnikiem, który przygotuje dla nas i przedstawi tego rodzaju zestawienie.

Niestety, porównanie takie okazuje się często druzgoczące dla oceny warunków zaproponowanych przez bank.






Autor:
Treść komentarza:

Wybierz obrazek, na którym narysowany jest dom:






Kancelaria 2012 all rights reserved
ul. Jutrzenka 8/31, 60-373 Poznań, tel.: 692 326 880
W ramach naszych serwisów internetowych stosujemy pliki cookies. Używamy cookies, żeby zrozumieć w jaki sposób użytkownicy korzystają z witryny i dostosować ją tak, aby korzystanie z niej było dla nich przyjemniejsze i ciekawsze. Stosujemy cookies także w celach reklamowych i statystycznych. Cookies mogą być również stosowane przez współpracujących z nami reklamodawców oraz przez firmy badawcze.W każdej chwili mogą Państwo zmienić swoje ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczone w Państwa urządzeniu końcowym. Szczegółowe informacje dotyczące stosowanie cookies, w tym możliwości dokonania zmiany ustawień w zakresie cookies znajdą Państwo w naszej "Polityce Prywatności". OK, rozumiem