7 XII 2012, 15:04:00

Ustawą z dnia 16 września 2011 r. dokonano obszernej nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego. W kolejnych wpisach omawiam wybrane, interesujące zmiany dotyczące postępowania egzekucyjnego.
Nowela dodała m.in. § 2 do art. 924 k.p.c.

Zgodnie z ww. przepisem w razie umorzenia postępowania egzekucyjnego komornik składa wniosek o wykreślenie w księdze wieczystej wpisu o wszczęciu egzekucji lub o usunięcie wniosku o wszczęcie egzekucji ze zbioru dokumentów.
Zmiana, która umożliwi uporządkowanie stanu prawnego księgi wieczystej po zakończeniu postępowania egzekucyjnego. Do tej pory, usunięcie wzmiankowanego wpisu było niejednokrotnie bardzo kłopotliwe. Komornik nie posiadał uprawnienia do wystąpienia z takim wnioskiem, a dłużnik lub wierzyciel często nie byli zainteresowani jego usunięciem.

Dwie kwestie budzą jednak moje wątpliwości.

Po pierwsze razi terminologiczna niespójność między dwoma paragrafami art. 924 k.p.c. W pierwszym jest mowa o "przesłaniu" stosownego wniosku przez komornika; w drugim przewiduje się natomiast jego "złożenie". Na tle art. 924 § 1 k.p.c. przyjmowano m.in., że komornikowi nie przysługuje apelacja od postanowienia odmawiającego uwzględnienia przesłanego przez niego wniosku o dokonanie w księdze wieczystej wpisu o wszczęciu egzekucji z nieruchomości (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2001 r., III CZP 48/00). W uzasadnieniu tego orzeczenia wskazano m.in. że "W przepisie art. 924 k.p.c. (podobnie, jak w niektórych innych przepisach części drugiej kodeksu, np. w art. 987 § 1) posłużono się szczególnym sformułowaniem. W miejsce stosowanego zazwyczaj w kodeksie ujęcia "na wniosek..." lub "zgłosić", czy "złożyć wniosek..." użyto określenia "komornik przesyła wniosek". Możliwe jest więc uznanie, że wniosek o założenie księgi wieczystej lub o dokonanie w związku z wszczęciem postępowania egzekucyjnego odpowiedniego wpisu w już istniejącej księdze są jedynie elementem wniosku wierzyciela o wszczęcie egzekucji, w tym - z nieruchomości".
Ostatecznie SN wskazywał, że przesyłając wniosek o dokonanie wpisu o wszczęciu egzekucji komornik działa w interesie i na rzecz wierzyciela.
Nawet więc, gdyby stanąć na stanowisku, że art. 924 i nast. k.p.c. przyznały komornikowi wyjątkową możliwość złożenia wniosku, to uprawnienie to ogranicza się jedynie do tej czynności. Oczywistym jest, że ten szczególny przepis musi być wykładany ściśle, a więc z tym ograniczeniem, że mimo uprawnienia do złożenia wniosku, komornik nie staje się uczestnikiem postępowania przed sądem wieczystoksięgowym. Tym samym nie jego, lecz wierzyciela obciążają ewentualne obowiązki związane z udziałem w tym postępowaniu (jak np. usunięcie ewentualnych przeszkód do dokonania wpisu), a także wierzycielowi przysługują uprawnienia, m.in. do zaskarżenia wydanych orzeczeń.

Czy dodanie § 2 do art. 924 k.p.c., zgodnie z którym komornik składa wniosek o wykreślenie w księdze wieczystej wpisu o wszczęciu egzekucji lub o usunięcie wniosku o wszczęcie egzekucji ze zbioru dokumentów, oznacza, że stanie się on uczestnikiem postępowania przed sądem wieczystoksięgowym?

Czy z wnioskiem o wykreślenie w księdze wieczystej wpisu o wszczęciu egzekucji lub o usunięcie wniosku o wszczęcie egzekucji ze zbioru dokumentów będzie mógł wystąpić także wierzyciel?

Po drugie przepis art. 924 § 2 k.p.c. stanowi jedynie o wykreśleniu w księdze wieczystej wpisu o wszczęciu egzekucji. Z praktyki sądów wieczystoksięgowych wiadomo jednak, że rozróżniają one między wnioskami o wszczęcie egzekucji a wnioskami o przyłączenie się do prowadzonej już egzekucji.
W związku z powyższym może powstać wątpliwość, czy analizowany przepis upoważnia komornika do wystąpienia z wnioskiem o wykreślenie wpisu o przyłączeniu się do egzekucji.