21 II 2014, 16:55:00

Zgodnie z art. 883 § 1 i 2 k.c. poręczyciel może podnieść przeciwko wierzycielowi wszelkie zarzuty, które przysługują dłużnikowi; w szczególności poręczyciel może potrącić wierzytelność przysługującą dłużnikowi względem wierzyciela. Poręczyciel nie traci powyższych zarzutów, chociażby dłużnik zrzekł się ich albo uznał roszczenie wierzyciela.

Jak wskazuje się zasadnie w orzecznictwie, poręczyciel może podnieść przeciwko wierzycielowi m.in. zarzut przedawnienia. 

Ze względu na niezależny bieg terminów przedawnienia roszczeń w stosunku do dłużnika głównego i w stosunku do poręczyciela możliwa jest sytuacja, że roszczenie główne ulegnie przedawnieniu wcześniej niż roszczenie w stosunku do poręczyciela, albo że uległoby ono przedawnieniu, gdyby nie podjęte przez dłużnika głównego działania polegające na uznaniu roszczenia lub zrzeczeniu się zarzutu przedawnienia. W każdym z tych wypadków poręczyciel jest uprawniony do zgłoszenia zarzutu przedawnienia, także wówczas, gdy termin przedawnienia upłynął po wytoczeniu przez wierzyciela powództwa przeciwko poręczycielowi. Prawo do podniesienia takiego zarzutu odpowiada konstrukcji poręczenia, które ma charakter akcesoryjny wobec zobowiązania zabezpieczanego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2008 r., I CSK 212/08). 

W praktyce, zarówno wierzyciele, jak i poręczyciele, nie zdają sobie często sprawy z konsekwencji płynących z brzmienia art. 883 § 1 i 2 k.c. 

Da się to zilustrować prostym przykładem: 

Przyjmijmy, że roszczenie wierzyciela przeciwko dłużnikowi głównemu D oraz poręczycielowi P staje się wymagalne 1 stycznia 2010 r. i podlega trzyletniemu terminowi przedawnienia. Po jego upływie, zarówno D, jak i P, mogą uchylić się od spełnienia świadczenia, powołując się na zarzut przedawnienia. Jak wskazano wcześniej, termin przedawnienia roszczenia w stosunku do dłużnika głównego biegnie niezależnie od terminu przedawnienia w stosunku do poręczyciela. Może się zatem okazać, że mimo prowadzenia postępowania egzekucyjnego przeciwko poręczycielowi, będzie on mógł skorzystać z zarzutu przedawnienia. Jeżeli bowiem wierzyciel zrezygnuje z dochodzenia swoich roszczeń względem dłużnika głównego, to termin przedawnienia względem tego dłużnika upłynie, a samo roszczenie stanie się przedawnione. 

W naszym przykładzie, wszczęcie egzekucji przeciwko P, np. 1 lutego 2010 r., spowoduje przerwę biegu terminu przedawnienia, ale tylko przeciwko P! Jeżeli wierzyciel odstąpi od prowadzenia egzekucji względem D (nie złoży wniosku o wszczęcie takiej egzekucji), to roszczenie przeciwko D przedawni się 1 stycznia 2013 r. Tym samym, poręczyciel, przeciwko któremu wszczęto egzekucję, 2 stycznia 2013 r. będzie już mógł powołać się na zarzut przedawnienia przysługujący dłużnikowi głównemu, mimo że roszczenie wierzyciela względem niego przedawni się dopiero 1 lutego 2013 r. 

Co więcej, poręczyciel będzie mógł skorzystać z zarzutu przedawnienia przysługującego dłużnikowi głównemu także wówczas, gdy ten ostatni zrzeknie się go lub doprowadzi do przerwania biegu terminu przedawnienia na skutek uznania długu.