Sankcja kredytu darmowego
30 XII 2022, 11:03:00
Czy kredyt udzielony przez bank może okazać się całkowicie darmowy? Okazuje się, że tak. W dzisiejszym wpisie poruszam kwestię tzw. sankcji kredytu darmowego. Czym jest i kiedy się ją stosuje.
Sankcja kredytu darmowego. Co to takiego?
Sankcja kredytu darmowego to rodzaj kary dla banku za naruszenie przepisów ustawy o kredycie konsumenckim. Chodzi tu m.in. o przepisy przewidujące obowiązek poinformowania klienta o kosztach związanych z zaciągnięciem kredytu lub wyznaczające maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu.
Przykład
Bank zawarł z klientem będącym konsumentem umowę kredytu gotówkowego, w której nie wskazał rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO).
W związku z naruszeniem przez bank przepisów ustawy o kredycie konsumenckim, klient będzie uprawniony do złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego.
Przykład
Przy okazji zawierania umowy kredytu, bank pobrał od klienta prowizję w wysokości 3000 zł. Pobrana prowizja przekroczyła 45% całkowitej kwoty kredytu.
W związku z naruszeniem przez bank przepisów o maksymalnych pozaodsetkowych kosztach kredytu (zgodnie z art. 36a ust. 2 ustawy o kredycie konsumenckim koszty takie nie mogą być wyższe od 45% całkowitej kwoty kredytu), klient będzie mógł skorzystać z sankcji kredytu darmowego.
Kara dla banku za naruszenie przepisów polega na zmianie umowy kredytu z odpłatnej na umowę nieodpłatną. Po złożeniu odpowiedniego oświadczenia, klient nie jest już zobowiązany do zapłaty na rzecz banku kosztów związanych z udzieleniem kredytu, takich jak odsetki, prowizje, opłaty (poza kosztami ustanowienia zabezpieczenia).
Przykład
Bank udzielił klientowi kredytu gotówkowego w wysokości 10 000 zł, oprocentowanego według zmiennej stopy procentowej (stopa referencyjna NBP 6,75% + stała marża banku w wysokości 5,00%). Prowizja za udzielenie kredytu wyniosła 800 zł. W związku z nieprawidłowym określeniem przez bank RRSO (rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania) klient złożył oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego.
Kredytobiorca będzie zobowiązany do zwrotu na rzecz banku jedynie kwoty 10 000 zł (bez odsetek oraz prowizji). Zapłacone do tej pory odsetki oraz prowizja zostaną zaliczone na poczet należności głównej.
W jaki sposób skorzystać z sankcji kredytu darmowego?
Skorzystanie z sankcji kredytu darmowego wymaga złożenia przez konsumenta odpowiedniego oświadczenia. Ustawa nie określa w żaden sposób jego treści. Wystarczy zatem, że klient poinformuje bank o zamiarze skorzystania z przysługujących mu uprawnień.
Oświadczenie takie może np. brzmieć w następujący sposób:
„W związku z naruszeniem przez bank przepisów ustawy o kredycie konsumenckim, tj. art. 36a, zawiadamiam, że korzystam z sankcji kredytu darmowego (art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim). Uprzejmie proszę o zaliczenie wszystkich dokonanych przeze mnie do tej pory wpłat z tytułu odsetek oraz prowizji w wysokości 4 200 zł na poczet należności głównej.”
Zwrot kredytu przez konsumenta
W przypadku złożenia przez kredytobiorcę skutecznego oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, konsument zwraca kredyt w równych ratach, płatnych co miesiąc, od dnia zawarcia umowy (chyba że w umowie kredytu przewidziano inne rozwiązanie).
Jeżeli umowa o kredyt konsumencki nie przewiduje terminu spłaty kredytu, konsument zwraca kredyt w terminie:
1) pięciu lat - w przypadku kredytów konsumenckich do wysokości 80 000 zł;
2) dziesięciu lat - w przypadku kredytów konsumenckich powyżej 80 000 zł.
Przykład
Bank udzielił klientowi kredytu konsumenckiego w wysokości 10 000 zł na okres 2 lat. Prowizja za udzielenie kredytu wynosiła 900 zł. W związku z naruszeniem przez bank przepisów ustawy o kredycie konsumenckim, kredytobiorca złożył oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Do czasu złożenia oświadczenia klient uiścił na rzecz banku kwotę 1 000 zł z tytułu rat odsetkowych. W umowie kredytu nie zawarto postanowień dotyczących terminu spłaty kredytu w przypadku skorzystania przez klienta z sankcji kredytu darmowego.
Kredytobiorca będzie zobowiązany do zwrotu kwoty kredytu, pomniejszonej o już uiszczone odsetki oraz prowizje (1 900 zł) w terminie 5 lat od daty zawarcia umowy. Kwota 8 100 zł (10 000 zł – 1 900 zł) zostanie zatem podzielona na 60 (5 x 12) równych miesięcznych rat po 135 zł, które nie będą oprocentowane.
Które kredyty?
Sankcję kredytu darmowego stosuje się do wszystkich kredytów konsumenckich. Chodzi tu o takie kredyty jak kredyty gotówkowe, kredyty w rachunku, pożyczki gotówkowe itp. w wysokości nie większej niż 255 550 zł.
Zgodnie z orzecznictwem sądowym stosuje się ją także do kredytów hipotecznych zawieranych w okresie od 2011 r. do 2017 r. (ale tylko co do kosztów za okres ostatnich 4 lat).
Czy tylko pożyczki zaciągnięte w bankach?
Sankcja kredytu darmowego ma zastosowanie zarówno w przypadku kredytów i pożyczek udzielanych przez banki, jak i w przypadku pożyczek oferowanych przez inne instytucje finansowe, zwane potocznie parabankami.
Termin
Oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego może zostać złożone w terminie 1 roku od wykonania umowy. Przez wykonanie umowy należy rozumieć dzień, w którym strony wywiążą się ze wszystkich obowiązków ciążących na nich na podstawie umowy.
Przykład
Klient zawarł z bankiem umowę kredytu gotówkowego na okres 3 lat. Kredytobiorca wywiązał się z obowiązku spłaty wszystkich rat kapitałowo – odsetkowych, a następnie, po zorientowaniu się, że umowa kredytu była wadliwa, złożył bankowi oświadczenie o skorzystaniu z kredytu darmowego.
Oświadczenie kredytobiorcy będzie skuteczne, jeżeli zostanie złożone w terminie 1 roku od daty zapłaty ostatniej raty kapitałowo – odsetkowej (w przypadku jednak, gdy na banku ciążą jeszcze inne obowiązki związane z zawartą umową kredytu, np. obowiązek zwrotu weksla in blanco, stanowiącego zabezpieczenie umowy, termin ten powinien być liczony od daty spełnienia przez bank tego obowiązku).
W przypadku, gdy oświadczenie o zamiarze skorzystania z kredytu darmowego zostanie złożone już po spłacie zobowiązania, klient ma prawo domagać się od banku zwrotu kwoty uiszczonej z tytułu rat odsetkowych oraz prowizji (opłat).
Kancelaria oferuje nieodpłatną analizę prawną zawartych umów kredytu pod kątem możliwości skorzystania z sankcji kredytu darmowego. Osoby zainteresowane zapraszamy do kontaktu mailowego.
