Kolejne orzeczenie TK w sprawie opłaty egzekucyjnej.

W wyrokach z 17 maja 2005 r., sygn. P 6/04 oraz z 8 maja 2006 r., sygn. P 18/05, Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że pobieranie opłaty egzekucyjnej w wypadku umorzenia postępowania zasadniczo jest sprzeczne z koncepcją ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, która - co do zasady - (przynajmniej od zmian wprowadzonych w 2001 r.) wymaga uwzględniania realnego, a nie czysto formalnie rozumianego, nakładu kosztów, czasu i wysiłku komornika jako kryterium przyznania mu wynagrodzenia. W świetle tej ustawy opłata egzekucyjna (stosunkowa) jest bowiem co do zasady ściśle związana z efektami działań komornika.

W wyroku z dnia 26 czerwca 2012 r., sygn. akt P 13/11, TK podkreślił jednak, że zawarta w nich myśl, zgodnie z którą "pobieranie opłaty egzekucyjnej w wypadku umorzenia postępowania co do zasady jest sprzeczne z zasadniczą koncepcją ustawy o komornikach sądowych i egzekucji", nie powinna być opacznie rozumiana, w szczególności jako pozbawienie komornika prawa do opłaty egzekucyjnej w każdym wypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego i niezależnie od czasochłonności i pracochłonności czynności podjętych przez komornika przed umorzeniem tego postępowania.

TK negatywnie ocenił przyjętą w art. 49 ust. 2 zdanie pierwsze ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji regułę, zgodnie z którą komornik pobiera opłatę stosunkową odniesioną do wysokości świadczenia pozostałego do wyegzekwowania w każdym wypadku umorzenia postępowania wobec bezczynności wierzyciela po jego wcześniejszym zawieszeniu, stwierdzając, że nie ma ona oparcia ani w konstrukcji ustawy o komornikach, ani w aksjologii konstytucyjnej.

Należy podkreślić, że TK nie zakwestionował możliwości pobierania od dłużnika opłaty stosunkowej w przypadku stwierdzenia umorzenia postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 823 k.p.c., ale wykluczył jedynie pobieranie takiej opłaty w każdym przypadku umorzenia postępowania. Dodatkowo TK uznał za niekonstytucyjne sztywne określenie dolnego progu takiej opłaty na poziomie 1/10 przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Orzeczenie to nie odnosi się wprost do umorzenia postępowania na wniosek wierzyciela w związku z dobrowolną spłatą kwoty zadłużenia przez dłużnika.